وکیل خود باشید

به نام خداوند جان و خرد  کزین برتر اندیشه بر نگذرد

موضوع مهریه

مهر کلمه ای است عربی و در فارسی آن را کابین گویند و لغات دیگر مترادف آن در عربی صداق نحله فریضه و اجر می باشد در قرآن مجید واژه مهر بکار نرفته از لغات معادل آن مانند نحله و صداق در سوره نساء آیه 4 و فریضه در سوره بقره آیه 237 و اجر در سوره نساء آیه 24 استفاده شده و قانون مدنی نیز در موارد مختلفی به این موضوع پرداخته است من جمله: ماده 1078 ق.م «هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک باشد می توان مهر قرار داد»

ماده فوق از متون فقهی اخذ شده و لذا ما با توجه به آنچه که در فقه مطرح گردیده به تحلیل می پردازیم محتوای ماده فوق مطالب زیر است.

1-مهری که در حین انعقاد عقد با توافق طرفین معیین می گردد (مهر المسمی) از جهت حداکثر سقف محدودی ندارد، و زوجین می توانند به هر اندازه که مایل باشند توافق نمایند ، و پس از توافق و انعقاد عقد زوج ملزم به پرداخت خواهد بود ولی از جهت حداقل تا آنجا که چیزی صدق مال بر آن بشود و قابل تملک باشد ، می تواند مهریه قرار گیرد.

بنابرین یک حبه گنم و یا یک قطره آب که دارای ارزش مالی نیست نمی تواند به عنوان مهر تعیین گردد ، زیرا مال بر آن صدق نمی کند.

2- مهریه مورد قرارداد باید قابل تملک باشد ، غیر تملک بودن شیء بخاطر آن است که شرعا یا از ارزش ساقط است مانند آلات لهو و خمر و خوک ، و یا اصلا قابل اختصاص و نقل و انتقال نیست مانند موقوفات و اموال عمومی و مشترکات.

3- اعیان و منافع و حقوق مالی مطلقا می تواند مهریه قرار گیرد به شرط آن که واجد دو شرط فوق الذکر باشد.کار و نیروی انسانی نیز از آنجا که منفعت محسوب است می تواند مهریه قرار گیرد هرچند که کار خود زوج باشد ، مثل آنکه زوج برعهده گیرد که زوجه را به علمی از علوم یا فنی از فنون آموزش دهد.

تاحدودی با کلمه مهر و معنای لغوی و اصطلاحی آن آشنا شدیم و حال با طرح سوالی به نحوه وصول آن توسط زن می پردازیم که امید است مفید واقع شود.

س-زن چگونه می تواند برای دریافت مهریه خود اقدام کند؟

ج-اگر مهریه وجه نقد یا در حکم نقد مانند سکه و طلا باشد زن با در دست داشتن سند رسمی ازدواج می تواند به دفتر ازدواج و یا دایره اجرای ثبت(مستقر در اداره ثبت اسناد محل وقوع ازدواج) مراجعه کند و در فرم خاصی که در آن دایره موجود است تقاضای صدور اجرائیه کند.

اجرائیه به شوهر ابلاغ می شود و به او ده روز مهلت داده خواهد شد طلب همسرش را پرداخت کند ، در صورتی که شوهر در این مدت دین(مهریه همسر) خود را نپردازد زن می تواند با معرفی اموال و دارائی شوهر به اجرای ثبت تقاضا کند اموال او توقیف شود و نیز می تواند مطالباتی را که شوهر از اشخاص دیگری دارد و یا موجودی حسابهای بانکی او را توقیف کند. زن همچنین می تواند تقاضای توقیف حقوق شوهر را از سازمان ها و موسسه های دولتی و یا خصوصی داشته باشد و تا میزان یک چهارم حقوق (مادام که شوهر متاهل است) و نیز یک سوم آن را (در صورتی که زن و شوهر از یکدیگر جدا شوند و تا زمانی که شوهر زن دیگری اختیار نکرده) توقیف کند.

اگر مهریه سکه یا طلا باشد و شوهر نتواند اصل آن را بپردازد، قیمت روز مطالبه آنها (روزی که زن آن را از طریق اجرای ثبت و یا دادگاه مطالبه می کند ملاک اجرای قانونی حکم است)

اگر سند ازدواج رسمی نباشد زن برای مطالبه مهریه خود باید از طریق تسلیم دادخواست به دادگاه اقدام کند.

مواد قانونی دیگر مربوط به مهر:

1079ق.م«مهر باید بین طرفین تاحدی که رفع جهالت آنها بشود معلوم باشد»

1080ق.م« تعیین مقدار مهر منوط به تراضی طرفین است»

1082ق.م« به مجرد عقد ، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید»

1085ق.م« زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر این که مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود.»

1086ق.م« اگر زن قبل از اخذ مهر به اختیار خود به ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود دیگر نمی تواند از حکم ماده قبل استفاده کند، معذالک حقی که برای مطالبه مهر دارد ساقط نخواهد شد»

منابع:

1-قرآن مجید

2-قانون مدنی

3- فرهنگ عمید

4-بررسی فقهی حقوق خانواده دکتر سید مصطفی محقق داماد

5-راهنمای نگارش حقوق دکتر نور محممد صبری